Basisverlichting
De belangrijkste vuistregel bij het inrichten met licht is waarschijnlijk: Plan altijd een mix van basisverlichting en secundaire verlichting. Meerdere lichtbronnen in een ruimte zorgen voor meer harmonieus licht, zetten bewust accenten en maken een gecoördineerde verlichting mogelijk, afhankelijk van de behoefte en de stemming.Maar hoe ziet de beste mix van lichten eruit? U kunt hier duidelijker over worden als u uzelf een paar basisvragen over lichtontwerp stelt en vervolgens de ruimte en zijn functies nader bekijkt.
Belangrijke basisvragen bij lichtplanning
Wat is de basishelderheid in de kamer?
Dat wil zeggen: wat is de kleurstelling van de wanden, vloeren, plafonds en meubels? Hoeveel ramen heeft de kamer? Hoe helderder een kamer is, hoe minder extra licht er meestal nodig is.
Waar zijn de stroomaansluitingen?
In een volgende stap moet je nadenken over waar licht nodig is en kijken waar de stroomaansluitingen zijn, waar stopcontacten en of er iets verplaatst of toegevoegd moet worden door een elektricien. Zit je in de planningsfase van een nieuwbouw, dan is het iets makkelijkerom je basisverlichting te bepalen. Niets is erger dan verlengkabels later te moeten verbergen om de lampen op de juiste manier te kunnen plaatsen. Ook goed om te weten: meestal zijn de snoeren van tafellampen (vaak ook staande lampen) niet langer dan 1,50 meter!
Welke lichtkleur wil en heb ik nodig?
Bij dezelfde lumenwaarde (helderheid) lijken daglichtwit en neutraalwit voor het menselijk oog helderder dan warmwit licht. Het is aan te raden om in een kamer te verblijven met één lichtkleur (in K), zeker als de lichtbronnen vaak tegelijkertijd gebruikt worden. Maar als – bijvoorbeeld in een open woon-eetkamer – de lichtbronnen niet per se tegelijkertijd in werking zijn, is het zinvol om meer neutraal wit licht boven het eetgedeelte en meer warm wit licht in het woongedeelte te plaatsen. Voor woonkamers adviseren wij een lichtkleur van circa 3000 K. Op de werkplek zijn lichtkleuren van circa 3500 tot 6000 K gunstig voor de concentratie.
Alle basisverlichting gebruikt de reflectie van de wanden en het plafond om het licht egaal te verdelen en wordt daarom ook wel indirecte verlichting genoemd. Bij hoogwaardige LED-lampen zorgen diffusors en andere filters ervoor dat het licht sterk wordt verstrooid, waardoor het indirecte effect wordt versterkt. Het licht van deze basisverlichting wordt niet meer automatisch aan een bron toegewezen en lijkt daardoor gelijkmatiger, d.w.z. diffuus verdeeld. Voor bepaalde ruimtes, bijvoorbeeld voor tentoonstellingen of performances, kan directe diffuse basisverlichting de oriëntatie verbeteren. De koppeling van verschillende direct gerichte lichtbronnen zorgt voor een duidelijkere afbakening van licht en schaduw en daarmee voor een scherpere accentuering van de architectuur en het meubilair.
De basisverlichting wordt meestal aangevuld met de secundaire verlichting, die bepaalde visuele taken zoals zoneverlichting, accentverlichting of directe verlichting van bijvoorbeeld een werkplek ondersteunt of mogelijk maakt. De secundaire verlichting kan ook worden gebruikt om bepaalde visuele taken te creëren, bijvoorbeeld met lichteilanden. Alleen de wederzijdse complementariteit van deze soorten verlichting creëert een typische lichtstructuur in de ruimte, die, afhankelijk van de intentie, meer sfeer- of doelgerelateerd is gepland. Basisverlichting met variabele lichtintensiteit kan vervolgens met de juiste dimmer worden omgezet in achtergrondverlichting, zodat de ruimte met de secundaire verlichting in veel verschillende zones wordt verdeeld.
Wil ik dimbaar licht?
Wil je je licht dimmen, dan moet je bij het kopen opletten of de lichtbronnen die in de armatuur worden gebruikt ook gedimd kunnen worden. Dimbare lampen zijn nu beschikbaar in elke lamptechnologie, ook laagspanningsleds, bijvoorbeeld met GU4, GU5.3 of G4. Maar ook hiervoor moet het schakelapparaat in de led-lamp geschikt zijn!
Iedereen die al schakelaars in de muur heeft en deze niet wil veranderen, moet met de aabkoop hier op letten Is het momenteel een draaischakelaar of een drukknopschakelaar, wat voor soort licht (hoog- of laagspanning) wordt er gebruikt en wordt deze al met een dimmer geschakeld? Deze vragen zijn belangrijk voor een goede basisverlichting.
Welke stijl moeten mijn lampen hebben?
Of je nu een beknopte woonstijl of een nonchalante mix van stijlen opzet: de combinatie van verschillende lampen ziet er harmonischer uit als één component – kleur, vorm, inrichtingsthema – hetzelfde blijft. Richt je je woonkamer bijvoorbeeld in een romantische shabby-stijl in, dan kun je deze combineren met een prachtige kroonluchter en stilistisch bijpassende secundaire verlichting, zoals een staande lamp van messing met een stoffen kap.
Als u de voorkeur geeft aan een creatieve mix van stijlen, moet u ervoor zorgen dat er wordt verwezen in termen van kleur, materiaal of vorm. Een en dezelfde pendelarmatuur met drie oppervlaktekleuren kan er interessant uitzien als ze naast elkaar wordt gehangen; net als de combinatie van verschillende metalen industriële lampen met een gelijkaardige structuur.
Vuistregels voor kamers met verschillende functies
De genoemde basisvragen moeten voor elke kamer worden gesteld. Maar zoals gezegd stellen werkplekken heel andere eisen aan licht dan een woonkamer. Het is daarom zinvol om kamers afhankelijk van hun functie afzonderlijk te bekijken en ze anders te verlichten. Natuurlijk zijn er gemengde vormen en individuele voorkeuren – sommige mensen waarderen helderheid in de badkamer, anderen een vage, spa-achtige sfeer. Desalniettemin helpen de volgende vuistregels u om voor elke kamer het juiste licht te kiezen.
Hoeveel licht op de werkplek?
Op plaatsen waar we ons moeten concentreren – bijvoorbeeld bij het lezen in de woonkamer, koken in de keuken, het bureaucratische werk doen of naaien en knutselen – hebben we contrastrijk, helder en gericht licht nodig . Er zouden zeker meer wit-blauwe componenten moeten zijn. Goede leds met minimaal 3500 K (beter 4000 K, maar dat hangt ook af van de lichttechniek) zijn hier geschikt. Hoe hoger de K-waarde, hoe witter het licht. Bij 6000 K (en dat is echt extreem wit) wordt het uitgestraalde licht daglicht genoemd. Maar laat u niet misleiden, het gaat alleen om de kleur van het licht, niet om de helderheid of de kleurweergave-eigenschappen van het licht.
Naast de basisverlichting op de achtergrond is functionele verlichting nodig om nuttige ruimtes optimaal te verlichten. Een goede werkverlichting voor bureaus en keukenwerkbladen verdient speciale aandacht. Het licht moet zo op het oppervlak schijnen dat je zelf geen schaduwen werpt. Verstelbare bureaulampen met een draaibare lampkop zijn essentieel. Bij alle werkoppervlakken dienen de onderkastverlichting, opbouwverlichting of ledstrips zo te worden bevestigd dat het licht zo ver mogelijk van boven komt en met hun lichtkegels het oppervlak gelijkmatig verlicht. Lichtplanners kunnen de optimale verlichting van dergelijke werkplekken berekenen.
Badkamerverlichting
Ook in de badkamer moet eerst voor een goede basisverlichting worden gezorgd. Inbouwspots zijn aan te raden, omdat er ook veel vochtwerende varianten beschikbaar zijn en de lamp zelfs boven een douche kan worden geplaatst.
Maar ook spotjes en klassieke plafondlampen zijn geschikt (minimale afstanden dienen uiteraard in acht te worden genomen).Als je je badkamer opzet en meubels met geïntegreerde verlichting koopt, let dan goed op de lichtkleur! Vaak worden goedkope LED-lampen met zeer koudwit licht geïnstalleerd – en deze kunnen dan niet uit de bestelling worden verwijderd.
En omdat het zo is, gebruik je ook het licht op de spiegelkast – en raak je elke dag geïrriteerd omdat een bleek, blauwachtig gezicht naar je kijkt. Zeker bij koudwitte leds zie je er in de spiegel vaak slechter uit dan in werkelijkheid.Aan de andere kant geven kleuren die te warm zijn vaak te weinig lichtscherpte.
Daarom moet u dit detail vooraf met de verkoper verduidelijken en ook de verlichting testen voordat u koopt. LED’s met max. 4000 K of halogeenlampen met +3200 K achter een matte lens of achter glas zijn vaak de betere keuze. Het licht van de geïntegreerde lamp moet het spiegeloppervlak verlichten zonder schaduwen en verblinding!
Als je thuis een mini-spa opzet, zorg dan ook voor een gezellige lichtsfeer – bijvoorbeeld met dimbare, eventueel zwenkbare inbouwverlichting boven de badrand of een dimbare ledstrip aan de rand van het plafond.Gebruik echter geen tafel- en vloerlampen in de buurt van de badkuip – dit kan misgaan als de lamp met een grote golf in de badkuip belandt!
Verlichting van opslagruimten
In opslagruimten zoals kelders, pantry’s, zolders, garages of stookruimten wordt het licht doorgaans zelden en slechts kort gebruikt. Meestal ga je naar binnen, pak je wat je nodig hebt en verlaat je de kamer weer. Hier raden we verlichting met leds aan, mocht u vergeten het licht uit te doen, dan verbruiken leds gewoon de minste hoeveelheid elektriciteit. Bewegingsmelders zijn ook handig in opslagruimten.
Voor wie graag langer in de garage of in de kelder blijft – bijvoorbeeld op een werkbank – zijn ook lichtstrips of vochtbestendige buislampen met tl-buizen aan te bevelen. Het licht van de buizen is overwegend neutraal wit, ondersteunt de concentratie en verlicht de veelal donkere kamer optimaal.
Basis Verlichting keuken
Woonkamers, slaapkamers, kinderkamers, eetkamers en gastenkamers zijn kamers waarin men dag en nacht langer doorbrengt, meestal om te ontspannen. Voor de keuken is een goede basisverlichting op het werkblad een must, hier word ,,gewerkt” toepassing van richtspots, hanglampen of richtbare inbouwspots is een vereiste.
Basisverlichting woonkamer
Hoe groter de ruimte, hoe creatiever u kunt zijn bij het plannen van verlichting. Combineer twee tot vier soorten nevenverlichting met de basisverlichting. Om op de bank te lezen heb je helder licht nodig, dat het beste vanaf de zijkant en van achteren op het boek valt en de leesruimte verlicht zonder schaduwen. Hiervoor zijn staande lampen en schijnwerpers met leeslicht of een puur leeslicht (vloerlamp met zwenk- of scharnierarm) ideaal. Speciale aandacht moet ook worden besteed aan de omgevingsverlichting van televisies: het licht hier mag alleen de aangrenzende muur verlichten en de andere lichtbronnen in de kamer mogen geen hinderlijke reflecties op het scherm veroorzaken. Plafondwashers in de hoek of LED-strips op de achtergrond van de tv zijn zeer geschikt.
Basisverlichting slaapkamer
In de slaapkamer geldt hetzelfde principe: basisverlichting en secundaire verlichting in de vorm van nachtkastjes of wandlampen, inclusief direct leeslicht en verlichting voor een aangename sfeer. Als je wilt, kun je kasten van boven of van binnen verlichten, of de achterkant of onderkant van het bed accentueren met een warmwitte of gekleurde ledstrip. Hierdoor ontstaat er een extra lichtbron voor romantische momenten.
Basisverlichting kinderkamer
Voor schoolkinderen is basisverlichting (plafondlamp, ronde spotjes, etc.), een leeslampje naast het bed en een bureaulamp belangrijk. Voor kleinere kinderen en baby’s zijn de basisverlichting en een zacht nachtlampje meestal voldoende. Denk zoveel mogelijk na over de aansluitingen die later nodig zijn en plan stopcontacten (met geïntegreerde kinderbeveiliging)! Als u uw kinderen in de kamer met de bal laat spelen, raden we lampen met een stoffen kap aan – en zeker met halogeen- of led-lampen. Omdat er nog steeds spaarlampen zijn die kwik bevatten. Het kwik kan “normaal” niet ontsnappen als de spoel barst, omdat het niet in de buis maar in de behuizing zit – maar veilig is veilig.
Basisverlichting Logeerkamer
Een logeerkamer kan worden vormgegeven als een hotelkamer: met basisverlichting en één of twee bedlampjes zodat de gast het licht vanuit het bed kan bedienen. Een nachtlampje in het stopcontact helpt ook bij het oriënteren in een vreemde omgeving.
Basis Verlichting gang
In kamers waarvan de primaire functie is om andere kamers of verdiepingen met elkaar te verbinden (gangen, trappen, galerijen, entrees), is er vooral één ding: jij, je familie en gasten moeten de weg vinden! Beknibbel dus niet op goede verlichting.
Wil je een trap optimaal verlichten, dan doe je er goed aan om (naast de basisverlichting) kleine inbouwwandlampjes bij de treden te gebruiken. Maar je kunt ook werken met wandlampen op schouderhoogte die naar boven en naar beneden schijnen. Er zijn ook oude gebouwen waarin (spiraal) trappen openlijk over meerdere niveaus leiden en waarin een lange pendellamp aan een stroomaansluiting aan het plafond naar beneden hangt. In dit geval moet er ten minste één lichtbron (een slinger) op de hoogte van elk niveau hangen. Voor een dergelijke oplossing zijn meestal alleen hoogspanningsarmaturen geschikt, omdat de kabellengtes dan meestal individueel door de elektricien kunnen worden verlengd.
Als u het aanraken van de lichtschakelaar wilt besparen, kunt u een bewegingsmelder in de basisverlichting van gangen monteren. Maar let op: bij het gebruik van bewegingsmelders is het vanwege de korte verlichtingstijden vaak zinvoller om geen spaarlampen te gebruiken, omdat het besparende effect ook tot uiting komt in een uitgebalanceerde lange schakeltijd (ruim 5-10 minuten).
Als lampen vaak worden in- en uitgeschakeld, moet u er in het algemeen voor zorgen dat deze een hoge schakelweerstand hebben. Leds hebben dit meestal en zijn aan te raden in combinatie met bewegingsmelders (mits hun lichtsterkte / lumenwaarde voldoende is voor de ruimte).